Τι ακριβώς είναι η «Μεγάλη Παραίτηση»;

Πρώτος εισήγε τον όρο «Μεγάλη Παραίτηση» – ή αλλιώς “Big Quit”- ο Αμερικανός καθηγητής  Διοίκησης Επιχειρήσεων & Οργανωτικής Ψυχολογίας Anthony C. Klotz του Πανεπιστημίου του Τέξας. Mε αυτόν περιγράφει μια ριζική αλλαγή στην εργασιακή κουλτούρα των εργαζομένων, αρχής γενομένης από την άνοιξη του 2021 στις ΗΠΑ:

Την πρωτοφανή αύξηση του αριθμού εργαζομένων που παραιτήθηκαν και αποφάσισαν να αλλάξουν καριέρα.

Αυτό το κύμα φυγής και διεκδίκησης καλύτερων εργασιακών συνθηκών συνεχίζει να εξαπλώνεται σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.

«Πού θα βρεις καλύτερα;»

Σκεπτόμενοι συντηρητικά ίσως να μας ξαφνιάζει αυτή η ιδέα. Όταν αναλογιστούμε όμως τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας, ίσως να μη μας φανεί και τόσο περίεργο.

Η ανθρωπότητα τα τελευταία δύο χρόνια πέρασε πολλά. Αντιμέτωποι με την προοπτική της τρωτότητας και του θανάτου, επόμενο ήταν να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τη δουλειά μας. Αναγκαστήκαμε να βγούμε από τον «αυτόματο πιλότο» και να ξανασκεφτούμε τις αληθινές μας προτεραιότητες.

Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής μας; Αξίζει να κερδίζουμε πολλά,αλλά να μην έχουμε ελεύθερο χρόνο; Ποια όνειρα χάσαμε στο κυνήγι της «επιτυχίας»;

Τα γενικευμένα lockdown, η ανασφάλεια, η εργασιακή εκμετάλλευση και η τηλεργασία έκαναν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων να δουν τα πράγματα διαφορετικά.

Ποιοι φεύγουν, πότε και γιατί

Η μελέτη του φαινομένου της «Μεγάλης Παραίτησης» δείχνει πως τα κίνητρα των εργαζομένων είναι και ποσοτικά και ποιοτικά. Η σκέψη για παραίτηση, σε πολλές περιπτώσεις, προϋπήρχε της πανδημίας.

Έτσι, με τη λήξη των lockdown και την ανάκαμψη των οικονομιών, κάποιοι εργαζόμενοι προσπάθησαν να βρουν καλύτερες συνθήκες απασχόλησης ή ακόμα και να διαπραγματευτούν καλύτερους όρους εκεί που ήδη βρίσκονταν.

Ας δούμε όμως τι λένε τα δεδομένα:

#1 Η εργασιακή εξουθένωση στο… «κόκκινο».

Σύμφωνα με μετρήσεις, τα 2/3 των Μillennials (γεν. 1980- 1996) που άφησαν τη δουλειά τους, το έκαναν για λόγους ψυχικής υγείας, ενώ στη Gen Z (γεν. 1997-2012), το αντίστοιχο ποσοστό αυτό άγγιξε το 81%. Άνθρωποι της «πρώτης γραμμής», σε ιδιαίτερα κουραστικές και κακοπληρωμένες δουλειές και χωρίς ιδιαίτερη εξασφάλιση έδωσαν ένα ηχηρό μήνυμα. Πράγματι, η μεγαλύτερη φυγή παρατηρείται στους τομείς της εστίασης και της φιλοξενίας, οι οποίες «νοσούσαν» χρόνια, όμως η πανδημία επέφερε το καθοριστικό πλήγμα.

#2 Η «Μεγάλη Παραίτηση» αγγίζει και τα ψηλά οικονομικά στρώματα.

Το φαινόμενο εξαπλώθηκε και σε καλοπληρωμένα στελέχη, επαγγελματίες και υπαλλήλους με υψηλή μόρφωση και απολαβές. Όταν βρήκαν τον εαυτό τους έγκλειστο να εργάζεται 24/7, η έντονη αίσθηση ματαιότητας τους οδήγησε στο να κάνουν τη στροφή. Έτσι, επέλεξαν να δώσουν προτεραιότητα σε άλλες παραμέτρους όπως π.χ. ο ποιοτικός ελεύθερος χρόνος, η ισορροπημένη κοινωνική ζωή, η δημιουργία στενών σχέσεων, η απόκτηση παιδιών, τα ταξίδια και η ανακάλυψη του βαθύτερου εαυτού τους.

#3 Η σεξουαλική παρενόχληση καλά κρατεί.

Στις γυναίκες, από τους κυριότερους λόγους παραίτησης ήταν το εργασιακό στρες, η έλλειψη ισορροπίας εργασίας – ελεύθερου χρόνου, καθώς και τα υψηλά ποσοστά σεξουαλικής παρενόχλησης, που από όσο φαίνεται εκδηλώνονται ακόμα και σε γυναίκες που είναι υψηλόβαθμα στελέχη.

#4 Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει.

Η εμπειρία της τηλεργασίας διαμόρφωσε νέες συνήθειες και αντιλήψεις. Πολλοί άνθρωποι αποφάσισαν να μην εγκαταλείψουν αγαπημένες συνήθειες που απέκτησαν κατά την περίοδο εκείνη, όπως καθημερινή άθληση, χαλαρό ντύσιμο, υγιεινό  φαγητό στην κουζίνα τους, περισσότερος χρόνος με τα παιδιά ή τους συντρόφους τους. Έτσι, αρνήθηκαν να επιστρέψουν στα κλασικά μοτίβα εργασίας που ίσχυαν πριν.

Από την άλλη, η ανάγκη για συνεχή σύνδεση online, η επέκταση του ωραρίου και η εκτός ορίων ευελιξία και το έφερε δυσφορία και εργασιακό στρες. Επόμενο ήταν λοιπόν να αμφισβητηθούν καθιερωμένες εργοδοτικές πρακτικές. Μάλιστα, με την ψήφιση και οριοθέτηση του «δικαιώματος της αποσύνδεσης» πλέον, υπάρχει μια γενικότερη απαίτηση των εργαζομένων οι εργοδότες να είναι πιο σεβαστικοί με τον ελεύθερό τους χρόνο και λιγότερο παρεμβατικοί στην προσωπική τους ζωή.

Τι δείχνουν τα στοιχεία για την Ελλάδα;

Το κύμα της «Μεγάλης Παραίτησης» έχει συνεπάρει και την ελληνική αγορά εργασίας. Ορισμένοι μάλιστα πιστεύουν πως μέσα στο 2023 θα συνεχιστεί με εκπληκτικούς ρυθμούς, καθώς οι εργαζόμενοι πλέον στην Ελλάδα φαίνεται να μην αρκούνται σε λιγότερα από όσο αξίζουν.

Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί:

• Μόνο τους πρώτους 10 μήνες του 2021 καταχωρήθηκαν στο Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» 806.000 οικειοθελείς αποχωρήσεις εργαζομένων από τις θέσεις τους, αγγίζοντας το σημαντικό ποσοστό του  45% των συνολικών αποχωρήσεων της περιόδου.

• Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2^ο τρίμηνο του 2021 οι κενές θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 117,8% (!) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, ενώ το 3^ο τρίμηνο το ποσοστό της αύξησης των κενών θέσεων εργασίας ήταν 56,2% μεγαλύτερο συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά.

• Πρόσφατη έρευνα της Randstad στον ελληνικό πληθυσμό δείχνει πως το 62% των εργαζομένων θέλει αλλάξει εργασία, γιατί θεωρεί πως δεν αμείβεται όπως θα έπρεπε για τα προσόντα του.

• Καθοριστικοί παράγοντες για την παραμονή στο επάγγελμά τους ή την επιλογή μιας νέας θέσης είναι οι αποδοχές και πρόσθετες παροχές, η καλή φήμη του εργοδότη στην αγορά εργασίας, η ασφάλεια του εργασιακού περιβάλλοντος, καθώς και η φύση της δουλειάς που καλούνται να κάνουν.

• Οι βασικότεροι λόγοι οικειοθελούς αποχώρησης από τις επιχειρήσεις που εργάζονται είναι οι μη ικανοποιητικές απολαβές και οι έλλειψη προοπτικών εξέλιξης.

Πότε πρέπει να αλλάξω δουλειά;

Πλάι στους εργαζόμενους που έκαναν μια πετυχημένη αλλαγή καριέρας, βρέθηκαν και αρκετοί που απογοητεύτηκαν. Γιατί; Γιατί συνειδητοποίησαν ότι είχαν κάνει αλλαγή δουλειάς χωρίς να έχουν σταθμίσει όλους τους παράγοντες. Έτσι, σε κάποιες περιπτώσεις, βρέθηκαν σε θέσεις εργασίας μικρότερες των προσδοκιών τους.

Αν μας διδάσκει κάτι η «Μεγάλη Παραίτηση» είναι ότι η «φυγή με κάθε κόστος» δεν έχει φέρει μέχρι στιγμής τα καλύτερα αποτελέσματα.

Η αλλαγή καριέρας δεν είναι κάτι αμελητέο. Ούτε έχουμε απεριόριστο περιθώριο διορθωτικών κινήσεων. Οι άνθρωποι που θα πλεύσουν στη ράχη του κύματος με σχετική επιτυχία πιθανότατα θα είναι αυτοί που:

• Συνειδητοποιούν ότι ότι όλα μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή.
• Επανακαθορίζουν με ακρίβεια τις νέες τους προτεραιότητες.
• Κάνουν στοχευμένες επιλογές τομέα εργασίας και τρόπου ζωής.
• Είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν πράγματα, δεν τα θέλουν όλα δικά τους.
• Δίνουν σημασία στην εσωτερική τους φωνή που ζητούσε αλλαγή.
• Συνδυάζουν το ένστικτο με τη λογική και την ορθή πληροφόρηση.
• Βρίσκουν το δικό τους, προσωπικό κέντρο στο «μάτι του κυκλώνα».
• Δεν συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους, αλλά το χτεσινό εαυτό τους με το σημερινό.

Έτσι όπως διαμορφώνονται τα νέα δεδομένα, δεν είναι απίθανο να σκέφτεσαι κι εσύ να κάνεις το βήμα. Όμως, η συμβουλευτική εμπειρία δείχνει ότι συνήθως ρωτάμε μονομερώς τον εαυτό μας και χάνουμε το όλον.

Οι περισσότεροι δηλαδή ρωτάμε μόνο «Γιατί να φύγω;» χωρίς να ρωτάμε καθόλου το αντίστροφο: «Γιατί να μείνω;»

Συνήθως βρίσκουμε την απάντηση όταν συνδυάζουμε αυτές τις δύο ερωτήσεις. Μια αντιπαραβολή των λόγων υπέρ και κατά που σκεφτόμαστε την αλλαγή καριέρας, μπορεί να είναι σε αρχικό στάδιο πολύ επιβοηθητική.

Σε δεύτερο στάδιο, η συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού είναι αυτή που θα μας δώσει μια ξεκάθαρη και περισσότερο αντικειμενική εικόνα του εαυτού μας, ώστε να μη χαθούμε σε ατέλειωτες σκέψεις που ποτέ δε θα γίνουν πράξεις.

Η αλλαγή είναι ήδη εδώ και είναι για όλους.

Αν το καλοσκεφτούμε, πάντα ήταν. Σε εμάς όμως επαφίεται τι χροιά θα της δώσουμε και πώς θα την αξιοποιήσουμε.

Η «Μεγάλη Παραίτηση» ίσως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Εμείς όμως παραμένουμε καπετάνιοι στο καράβι μας.

Με εκτίμηση,

Γεωργία Κουτέρη

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

---

Πηγές: https://www.sev.org.gr./https://m.naftemporiki.gr/ https://www.ertnews.gr./ https://www.lifo.gr./ https://www.ot.gr./ https://gegonota.news./ https://www.eurofound.europa.eu.