Skip to content

Μαθησιακές δυσκολίες: Ποιες είναι και τι μπορείς να κάνεις

Τροποιήθηκε:
μικρό κορίτσι κάθεται και διαβάζει μέσα σε ένα δωμάτιο

Μαθησιακή δυσκολία, όχι… τεμπελιά!

«Το παιδί μου δε διαβάζει, δεν ασχολείται καθόλου!» Αν έχεις πιάσει τον εαυτό σου να επαναλαμβάνει αυτή τη φράση, μη βιαστείς να βάλεις στο παιδί σου την ταμπέλα του τεμπέλη.

Και αυτό για δύο πολύ σημαντικούς λόγους:

#1 Τα λόγια που λέμε στο παιδί λειτουργούν υποσυνείδητα ως «αυτοεκπληρούμενες προφητείες». Έτσι, άθελά μας προδιαθέτουμε αρνητικά το παιδί να «ανταποκριθεί στο ρόλο» που του δίνουμε, καθώς μέσα από τα δικά μας μάτια μαθαίνει να βλέπει τον εαυτό του.

Βάζοντάς του μια ταμπέλα, λοιπόν, δεν του αφήνουμε χώρο να αναπτύξει πλήρως την προσωπικότητά του. Εστιάζουμε μόνο σε μία συμπεριφορά του και όχι στο σύνολο των δυνατοτήτων του.

#2 Η «τεμπελιά» και η «αδιαφορία» ενός παιδιού για τις σχολικές δραστηριότητες μπορεί να είναι η άμυνά του απέναντι στις μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Αυτή η συνθήκη υποσκάπτει λίγο – λίγο την εμπιστοσύνη στον εαυτό του.

Αποτέλεσμα; Αρνείται να καταπιαστεί με ό, τι αντιλαμβάνεται ως πηγή άγχους και ματαίωσης.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες και πού οφείλονται;

Οι μαθησιακές δυσκολίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα διαταραχών που εμφανίζονται στο παιδί, μάλλον ως μέρος της γενετικής του προδιάθεσης.

Μπορούν να είναι γενικές (π.χ. άγχος, κατάθλιψη, επιθετικότητα, τάσεις απομόνωσης) και ειδικές (π.χ. δυσαριθμησία, δυσλεξία, δυσγραφία).

Ωστόσο οι μελετητές δεν μπορούν να διασαφηνίσουν πάντοτε τα ακριβή αίτια, καθώς στις προδιαθέσεις μας επιδρούν πλήθος κοινωνικών και ψυχοσυναισθηματικών παραγόντων που είναι μοναδικοί για τον καθένα.

Έτσι, διαφορετικές προσωπικότητες εκφράζουν τη μία ή την άλλη μαθησιακή δυσκολία σε ένα δεδομένο περιβάλλον, μία δεδομένη στιγμή, με διαφοροποιημένο τρόπο.

Οι μαθησιακές δυσκολίες εκδηλώνονται στο παιδί από τα πρώιμα σχεδόν χρόνια και εμποδίζουν την εκπαιδευτική του πορεία. Μάλιστα, συνεχίζουν να το ακολουθούν ακόμα και όταν μεγαλώνει, αν και ενδεχομένως με διαφοροποιημένα συμπτώματα, όσο οι δεξιότητες του παιδιού εξελίσσονται.

Μαθητής κάθεται βαριεστημένα μπροστά από τον υπολογιστή του.

Photo by Thomas Park on Unsplash

Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες: Τα συμπτώματα

Μερικά από τα συμπτώματα που θα έπρεπε ίσως να σας ανησυχήσουν, εάν εμφανίζονται συστηματικά στο παιδί είναι τα ακόλουθα:

  • Κάποιο επίμονο πρόβλημα στην παραγωγή, την άρθρωση, την έκφραση ή ακόμα και την κατανόηση αυτών που ακούει το παιδί από τους άλλους.
  • Δυσκολία στην ορθογραφία, τη γραπτή επικοινωνία του παιδιού, αλλά και στην ανάγνωση.
  • Αδυναμία εστίασης της προσοχής του για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, νευρικότητα ή/και παρορμητικότητα (ΔΕΠ-Υ).
  • Μειωμένη ικανότητα στην οργάνωση των δραστηριοτήτων του ή/και εκτέλεση μιας ακολουθίας οδηγιών.
  • Διστακτική ανάγνωση, χωρίς σταθερό ρυθμό, επιτονισμό ή χρώμα στη φωνή του.
  • Μειωμένη ικανότητα στην κατανόηση και στην επεξεργασία ενός κειμένου.
  • Δυσκολία στα μαθηματικά σύμβολα και τις αριθμητικές πράξεις.
κορίτσι διαβάζει ένα βιβλίο με σχήματα μέσα σε ένα δωμάτιο με φόντο το παράθυρο
Photo by Jerry Wang on Unsplash

Διάγνωση και αντιμετώπιση

Στην Ελλάδα πλέον έχουμε πληθώρα αξιόπιστων εργαλείων που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να κατανοήσει τι του συμβαίνει. Έτσι, με την κατάλληλη καθοδήγηση θα μπορέσει να άρει τις συμπεριφορές εκείνες που το αποδιοργανώνουν.

Μέσα από μια σειρά διαδραστικών δοκιμασιών (π.χ. ΑΘΗΝΑ Τεστ), οι ειδικοί γνωρίζουν πώς να κάνουν το παιδί να ξεδιπλώσει τις πτυχές που το προβληματίζουν, αξιολογώντας ένα μεγάλο φάσμα των αντιληπτικών, νοητικών, κινητικών και ψυχογλωσσικών του ικανοτήτων.

Με αυτόν τον τρόπο, εντοπίζουν ποιες είναι οι μαθησιακές του ιδιαιτερότητες και δημιουργούν ένα εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρέμβασης αποκλειστικά για τις ανάγκες του κάθε παιδιού.

παιδί προσχολικής ηλικίας κάθεται στο σαλόνι του με φόντο το παράθυρο

Photo by 🇸🇮 Janko Ferlič on Unsplash

Τι μπορώ να κάνω ως γονιός;

#1 Διερεύνησε όσο μπορείς τις συναισθηματικές αντιδράσεις του παιδιού, όταν βλέπεις ότι δυσκολεύεται. Άφησέ το να εκφράσει όπως μπορεί αυτό που βιώνει, ώστε να νιώσει ότι είναι αποδεκτό και αγαπητό χωρίς όρου. Μια ζεστή αγκαλιά, η εστιασμένη οπτική επαφή και ένα απλό «Σ’ αγαπώ όπως ακριβώς είσαι. Θα βρούμε μαζί τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό που σε θυμώνει, εντάξει;» είναι ό, τι χρειάζεται για να ξεκλειδώσουμε ένα αμυνόμενο παιδί.

#2 Κράτα τον τόνο της φωνής σου χαμηλό, σταθερό και ήρεμο, ώστε να μετριάσεις το άγχος του παιδιού και να νιώσει εμπιστοσύνη.

#3 Μη βιαστείς να βγάλεις συμπεράσματα. Παρατήρησε τη συμπεριφορά του παιδιού διακριτικά και απευθύνσου στον παιδαγωγό που βρίσκεται σε συνεχή επαφή μαζί του. Δύο παρατηρητές είναι πάντα καλύτερα από έναν. Αυτός γνωρίζει πού να σε παραπέμψει και τι να περιμένεις.

#4 Απόφυγε αφοριστικές εκφράσεις π.χ. «το παιδί μου έχει πρόβλημα», «είναι καθυστερημένο, δεν παίρνει τα γράμματα», καθώς αυτές οι διαπιστώσεις προβληματοποιούν το παιδί και όχι τη συμπεριφορά – κάτι επιστημονικά μη αποδεκτό.

#5 Υπερασπίσου το παιδί μπροστά σε τρίτους που μπορεί από άγνοια ή κακία να θέλουν να μειώσουν τις δυνατότητές του. Μη δείξεις ότι φοβάσαι ή ντρέπεσαι για αυτό, επειδή κάποιοι άλλοι έχουν προκατάληψη. Έτσι θα του δώσεις θάρρος και μεγάλη χαρά! Επιπλέον, θα του διδάξεις ότι η αγάπη είναι πιο σημαντική και νικάει τα στερεότυπα.

Τέλος, θυμήσου πως εάν το παιδί σου διαγνωσθεί με κάποια ειδική ή γενική μαθησιακή δυσκολία, αυτό απλώς σημαίνει ότι έχει έναν διαφορετικό τρόπο να μαθαίνει και να καταλαβαίνει τον κόσμο. Δεν υστερεί ούτε στη νοημοσύνη του, ούτε στην κριτική του σκέψη.

Οι δυσκολίες του είναι μέρος της ξεχωριστής του προσωπικότητας και έχει την ανάγκη να αγαπηθεί για αυτό που είναι, όπως όλοι μας.

Εμείς από την πλευρά μας να ευχηθούμε Καλή Ανάσταση, με το Φως της Αγάπης να γιατρεύει κάθε πόνο, μικρό και μεγάλο. Άλλωστε, όλοι μας το έχουμε ανάγκη.

Με εκτίμηση,

Γεωργία Κουτέρη

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας