Skip to content

Εφηβεία: Το παιδί μου κι εγώ (Β’ Μέρος)

Τροποιήθηκε:
έφηβο κορίτσι που διαβάζει το κινητό σου σε μια καφετέρια

Σήμερα, συνεχίζουμε με επιπλέον προτροπές – κλειδιά προς τους γονείς που επιθυμούν να στηρίξουν ουσιαστικά τα παιδιά τους στην παράξενη -όσο και όμορφη- περίοδο της εφηβείας. Με μερικές μικρές, καθημερινές αλλαγές, μπορούμε να αποφύγουμε μερικά από τα συχνότερα λάθη και να θέσουμε υγιή όρια, πράγμα χρήσιμο και για εμάς ως γονείς και για τα παιδιά μας, ως εφήβους.

Συνυπάρχουμε, δεν ταυτιζόμαστε μαζί του.

Το να χρεωνόμαστε τα λάθη του έφηβου παιδιού μας ως δικά μας σημαίνει ότι ακόμα το θεωρούμε προέκταση του δικού μας εαυτού. Επιπλέον, η λογική αυτή, μας ενοχοποιεί χωρίς λόγο και δε βοηθάει να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση στις πραγματικές της διαστάσεις.

Τι θέλει από εμάς; Να κατανοήσουμε ότι στο επίκεντρο της προσοχής του δε βρισκόμαστε πια εμείς, αλλά ο εαυτός του. Σε αυτή τη φάση, τα λάθη του είναι οι σοφότεροι δάσκαλοί του. Του δείχνουν με σαφήνεια ποια είναι τα όριά του και ότι η ζωή του στο εξής θα κρίνεται κυρίως από τις προσωπικές του επιλογές. Και για να είμαστε ειλικρινείς, το συναισθηματικό βάρος της ατομικής του επίγνωσης είναι ήδη πολύ απαιτητικό. Οτιδήποτε επιπλέον άθελά μας του «φορτώσουμε», ξεπερνά τα όρια της αντοχής του.

Τι πετυχαίνουμε με αυτό; Διατηρούμε σαφή τα όρια μεταξύ μας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εξελιχθούμε ως γονείς χωριστά από τα παιδιά μας. Όσο και αν ακούγεται αυστηρό, τα παιδιά μας δεν είναι το «καθαρτήριό» μας, ούτε μας ανήκουν. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι εξαιρετικής σημασίας για το γονεϊκό μας έργο.

Με αυτή την ώριμη στάση, τους δίνουμε ένα φανταστικό παράδειγμα ζωής: Ένα μάθημα αυτοδυναμίας και βαθιάς αποδοχής για τον εαυτό μας και για τα ατοπήματά του. Επιπλέον, του δείχνουμε πως όσο μεγαλώνει, θα έχει και όλο και μεγαλύτερη ευθύνη για τις πράξεις του.

Στο δρόμο προς την ενηλικίωση, ο έφηβος μας χρειάζεται στο πλάι του ως σταθερούς συνοδοιπόρους, όχι ως καθρέφτες της δικής του συμπεριφοράς.

Έφηβο κορίτσι χαμογελά με αίσθημα γαλήνης
Τα λάθη μας έχουν τη δική τους, ξεχωριστή ομορφιά.

«Δε μου αρέσει καθόλου αυτό που κάνεις/φοράς/λες/πιστεύεις. Γιατί δεν…»:

Οι προσωπικές επιλογές που καλείται να κάνει ο έφηβος στο ντύσιμο, τις σχέσεις του, τις παρέες του, στον τρόπο ψυχαγωγίας του, είναι αναπόσπαστα κομμάτια της ανεξάρτητης ενήλικης ζωής για την οποία εξελικτικά προετοιμάζεται. Οι δικές μας προσδοκίες δεν τον αφορούν, και επόμενο είναι να θεωρήσει την παρέμβασή μας κριτική στην προσωπικότητά του ή/και απόρριψη.

Τι θέλει από εμάς; Καλό θα ήταν να διερωτηθούμε κατά πόσο αυτό που του αντιπροτείνουμε είναι όντως καλύτερο για τον ίδιο ή, αν απλώς, είναι μια δική μας προσδοκία/επιθυμία. Επιθυμεί να σεβαστούμε τις στυλιστικές και προσωπικές του επιλογές και να κατανοήσουμε ότι εξυπηρετούν τη δική του συναισθηματική ισορροπία.

Τι πετυχαίνουμε με αυτό; Δείχνουμε έμπρακτα στο έφηβο παιδί μας ότι το σεβόμαστε, ακόμα και αν δεν μπορούμε πλήρως να κατανοήσουμε το γιατί έβαλε σκουλαρίκι στο φρύδι του, έβαψε τα μαλλιά του μπλε ή ακούει στη διαπασών ένα συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι επί εβδομάδες. Βιώνοντας την ισοτιμία του διαφορετικού μέσα στο πλαίσιο της οικογένειάς του, θα γίνει πιο ανεκτικό στη διαφορετικότητα γύρω του και ως ενήλικας. Έτσι, θα μπορεί να συνυπάρχει χωρίς μισαλλοδοξία και χωρίς προκαταλήψεις για τους συνανθρώπους του.

Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τις δικές μας προσδοκίες, από τις δικές του επιλογές. Γιατί αυτό θα χρειαστεί να κάνει και ο ίδιος ο έφηβος στη μετέπειτα ζωή του ως ενήλικας.

έφηβος βάζει όρια
Τα υγιή όρια είναι ένδειξη ωριμότητας, όχι αδιαφορία.

«Θέλω να τα λέμε όλα μεταξύ μας…»

Από τις συνηθέστερες… ατάκες, που όμως δοκιμάζουν τα νεύρα και τα δικά μας και των παιδιών. Κι αυτό γιατί, τις περισσότερες φορές, δεν είμαστε ψυχολογικά έτοιμοι να ακούσουμε τις βαθιές τους αλήθειες.

«Με πιέζουν να ενδώσω σε κάτι που δε θέλω και δεν ξέρω τι να κάνω.»

«Έκανα σεξ για πρώτη μου φορά.»

«Δοκίμασα να καπνίσω και μου άρεσε.»

«Είμαι ομοφυλόφυλος/η.»

Τέτοιου είδους πράγματα, όπως και πολλά άλλα, ο έφηβος δε νιώθει άνετα να τα μοιραστεί μαζί μας. Αποτελούν ακριβά πετράδια αυτο – ανακάλυψης και χρειάζεται χρόνο να τα επεξεργαστεί και να τα αποδεχτεί στον εαυτό του. Γι αυτό, προτιμά να τα εκμυστηρευτεί στους φίλους του που τον κάνουν να νιώθει πιο άνετα ή να τα καταγράψει σε κάποιο κρυφό του ημερολόγιο -τουλάχιστον σε πρώτη φάση.

Τι θέλει από εμάς; Χρειάζεται να ξέρει ότι θα διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, ό,τι και αν συμβεί. Και ότι ποτέ δεν είναι πραγματικά μόνος/η με ό,τι αντιμετωπίζει. Ο έφηβος δε θέλει να νιώθει ότι «πατρωνάρεται», αλλά ότι υποστηρίζεται σε κάθε του επιλογή, διακριτικά και με ανιδιοτελή αγάπη.

Τη στιγμή που ανακοινώνουμε προκαταβολικά στον έφηβο ότι μπορεί να μας εμπιστεύεται για τα πάντα, αυτό λειτουργεί μέσα του ως υπόσχεση. Όταν, λοιπόν, όντως προκύψει μια σοβαρή εκμυστήρευση και μάς ανοιχτεί, εάν δεν είμαστε έτοιμοι, τότε μπορεί να αντιδράσουμε αρνητικά απέναντί του και να τον απογοητεύσουμε. Το γεγονός αυτό μέσα του θα καταγραφεί σαν αθέτηση της υπόσχεσης που του δώσαμε.

Επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα όριά μας και να αποφεύγουμε τα… «μεγάλα λόγια». Είναι προτιμότερο να ζητήσουμε χρόνο ή να εκφράσουμε ήρεμα τον προβληματισμό μας, μέχρι να μπορέσουμε να επεξεργαστούμε το γεγονός και να βρούμε από κοινού μια λύση.

Τι πετυχαίνουμε με αυτό; Του δείχνουμε ότι δεν είμαστε «υπεράνθρωποι», αλλά «κοινοί θνητοί». Δεν έχουμε έτοιμες τις λύσεις, αλλά θέλουμε χρόνο για να τις βρούμε. Επίσης, του διδάσκουμε ότι δεν είναι κακό να νιώθουμε τρωτοί, όταν κάτι μας πιάνει εξ απήνης.

Ομολογώντας μια αδυναμία μας, δεν είμαστε χειρότεροι, αλλά πιο…ανθρώπινοι και άρα, αξιαγάπητοι. Άρα, δε χρειάζεται να το παίξουμε ήρωες στα μάτια του, ούτε να γίνουμε ξαφνικά τα φιλαράκια του. Κι αυτό γιατί το έφηβο παιδί μας εξακολουθεί να μας χρειάζεται ως γονείς του. Πιθανή αντιστροφή των ρόλων, μόνο αποσταθεροποιητικά μπορεί να λειτουργήσει.

Η τρωτότητά μας είναι μια απόλυτα ανθρώπινη εμπειρία που αφορά τον καθένα. Όταν λοιπόν μας συμβαίνει, καλό είναι να την αγκαλιάζουμε και όχι να την απωθούμε ή να θυμώνουμε μαζί της.

Άνδρας κλείνει τα μάτια προβληματισμένος και γέρνει το κεφάλι προς τα κάτω
“Είμαι γονιός και είμαι εδώ για σένα. Τρωτός και ίσως απροετοίμαστος, αλλά πάντα εδώ για σένα.”

Σήμερα, αγγίξαμε λίγο πιο βαθιά πράγματα από ό,τι την προηγούμενη φορά. Ξέρουμε πως μια επιγραμματική αναφορά στα σημαντικότερα «κλειδιά» δεν αρκεί για να ανοίξουμε πλήρως τις πόρτες τις εφηβείας, καθώς το βίωμα και η εφαρμογή είναι που θα κάνουν τη διαφορά.

Ωστόσο, η επίγνωση είναι πάντα το πρώτο βήμα για κάθε όμορφη αλλαγή και αυτό ελπίζουμε να ενεργοποιήσαμε σήμερα.

Με εκτίμηση,

Γεωργία Κουτέρη

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Περισσότερα άρθρα