Στην εφηβεία, οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές

Σύμφωνα με σχετικές μελέτες, οι περισσότεροι χρήστες ξεκινούν τη χρήση ουσιών κατά την εφηβική ηλικία. Τότε νιώθουν πιο ανασφαλείς και πιο ευερέθιστοι. Συχνά μάλιστα αδυνατούν να διαχειριστούν με επιτυχία τις μεταβολές στη διάθεσή τους. Ο συνδυασμός της ανασφάλειας με την έμφυτη περιέργεια, όπως και οι τυχόν απογοητεύσεις που μπορεί να βιώσουν στις διαπροσωπικές τους σχέσεις είναι που τους κάνει πιο ευάλωτους στη χρήση ουσιών.

Στην αρχή, «έτσι, για την εμπειρία». Και αργότερα, γιατί πλέον έχουν εθιστεί και «δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς».

Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς

Αν θέλετε πραγματικά να βοηθήσετε το παιδί σας να χτίσει ισχυρές ψυχολογικές άμυνες απέναντι στα ναρκωτικά, δείτε τι μπορείτε να κάνετε:

#1 «Το δικό μου παιδί, ναρκωτικά; Ποτέ!»

Η εφηβεία είναι μια πολύ ευαίσθητη ηλικία. Ο κίνδυνος που παραμονεύει είναι εκεί και για το δικό σας παιδί. Πολλές φορές, οι αρχές που του έχετε δώσει μπορεί να μην είναι αρκετές, αν βρεθεί υπό κοινωνική ή συναισθηματική πίεση. Μην επαναπαυτείτε, ακόμα και αν νιώθετε πως δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας.

Φροντίστε να έχετε τα μάτια σας ανοιχτά, χωρίς να γίνεστε ελεγκτικοί ή παράλογοι. Κάντε την οξυδέρκεια σύμμαχο και την ψυχραιμία φίλη, ώστε να «πιάσετε» τυχόν σημάδια έγκαιρα.

#2 Κρατήστε ανοιχτή την επικοινωνία

Ακόμα και όταν τα πράγματα μεταξύ σας δυσκολεύουν. Δείξτε του τι είναι αγάπη, αποδοχή, ειλικρίνεια με τη στάση σας πρώτα κι έπειτα με τα λόγια σας. Έτσι θα έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Δε θα πέσει εύκολα στην παγίδα κάποιου που θα θέλει να υποσκάψει τα ψυχικά του θεμέλιά του για να του πλασάρει ουσίες.

#3 Μην αγνοήσετε τα σημάδια που δηλώνουν ότι κάτι δεν πάει καλά

Σημαντικές και μόνιμες αλλαγές στη διάθεση, την υγεία και τη συμπεριφορά προς το χειρότερο θα πρέπει να σας προβληματίσουν. Μη διστάσετε να μιλήσετε ανοιχτά με το παιδί σας. Ακόμα και αν δεν τρέχει τίποτα, θα εκτιμήσει το γεγονός ότι ενδιαφέρεστε πραγματικά για αυτό. Μια λάθος εκτίμηση είναι προτιμότερη από μια ψευδή σιγουριά.

#4 Τα χρήματα είναι ένδειξη, όχι ο απόλυτος οδηγός

Γενικά, το πολύ χρήμα στην εφηβεία είναι ένας παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στη χρήση και τον εθισμό, ιδιαίτερα αν πρόκειται για τα ακριβά ναρκωτικά. Η μετριοπάθεια βοηθάει ώστε να αποτρέψετε πιθανά τσακάλια να μυριστούν το χρήμα και να προσεγγίσουν το παιδί σας.

Λάβετε στα υπόψη σας, όμως, ότι κυκλοφορούν και πολλά συνθετικά ναρκωτικά σε πολύ χαμηλές τιμές. Πράγμα που σημαίνει ότι και μικρό χαρτζιλίκι να δίνετε, δεν έχετε ξεφύγει αυτόματα από τον κίνδυνο.

#5 Διδάξτε μέσω του παραδείγματος

Εξετάστε τη δική σας ζωή και δείτε αν έχετε κι εσείς εθισμούς που δυσκολεύεστε να ελέγξετε. Είναι καλό να περιορίσετε τις εξαρτήσεις σας και να μοιράζεστε τη χαρά του αγώνα που κάνετε με το παιδί σας. Εξάρτηση δεν προκαλούν μόνο τα παράνομα ναρκωτικά.

Θυμηθείτε επίσης το κάπνισμα, τα τυχερά παιχνίδια, το διαδίκτυο, τη συνεχή παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων, τη ζάχαρη, το ποτό, την καθιστική ζωή, το φαγητό και πολλά άλλα.

Βαθιά μέσα του ο έφηβος θα νιώσει περήφανος για την αποφασιστικότητα σας. Τη δύσκολη ώρα, έχει πολλές πιθανότητες να ανατρέξει στο δικό σας παράδειγμα για να αντλήσει δύναμη.

#6 Μην υπερβάλλετε για να το φοβίσετε

Πληροφορηθείτε σωστά για τα διάφορα είδη ναρκωτικών που κυκλοφορούν και τις συνέπειές τους. Αποκτήστε μια ακριβή εικόνα. Δώστε σαφείς εξηγήσεις στις απορίες του έφηβου παιδιού σας. Χρησιμοποιήστε τεκμήρια. Γιατί; Γιατί ο επιτήδειος ξέρει πώς να… “καλύψει” τα κενά που θα αφήσετε.

Μπορεί λοιπόν να του προωθήσει κάτι πολύ ελαφρύ αρχικά. Έτσι, το παιδί θα σας αμφισβητήσει και θα θεωρήσει ότι “εσείς δεν ξέρετε, απλά υπερβάλλετε”. Κι εκεί θα χάσετε το παιχνίδι.

# 7 Θέστε όρια και κανόνες

Η αταξία και η υπερβολική ελαστικότητα δε βοηθάει τα παιδιά να κατανοήσουν πότε πρέπει να σταματούν και πότε να προχωρήσουν. Οι έφηβοι δεν είναι ούτε μικροί ενήλικες ούτε παιδιά. Είναι σε μεταβατικό στάδιο και χρειάζεται να νιώθουν πως ό, τι και αν συμβεί, οι γονείς τους θα είναι παρόντες.

Ξεκαθαρίστε ότι υπάρχουν κόκκινες γραμμές. Ότι υπάρχουν αρχές που ακολουθούμε στη μικρή μας δομή που λέγεται “οικογένεια”. Δεν είστε οι κολλητοί του. Είστε και θα είστε πάντα οι γονείς του.

#8 Χτίστε εμπιστοσύνη

Μην αρκεστείτε σε μια πολυλογία για τα μικροπράγματα της καθημερινότητας, τύπου «Τι έφαγες σήμερα;». Αυτό είναι ανούσιο και βαρετό για τον έφηβο. Μείνετε στην ουσία. Λίγα πράγματα και καλά. Οι έφηβοι τρελαίνονται για ιστορίες και εμπειρίες. Πείτε του μια καλή ιστορία, με ένα ηθικό δίδαγμα στο τέλος.

Χρησιμοποιήστε την ίδια σας τη ζωή και αφήστε το παιδί να κάνει ερωτήσεις, ακόμα και αν σας είναι άβολες. Έτσι χτίζεται η ειλικρινής επικοινωνία.

# 9 Μην το παίζετε… “Ηρακλής Πουαρό”

Η ζωή δεν είναι ταινία. Μην πάτε να το παρακολουθήσετε, να ανακατέψετε τα πράγματά του, μην του κάνετε αδιάκριτες ερωτήσεις, ούτε να το φέρετε σε δύσκολη θέση μπροστά στους συμμαθητές ή την παρέα του. Μιλήστε μαζί του ευθέως.

Δυστυχώς, πολλοί έφηβοι ξεγελούν εύκολα τους γονείς τους, γιατί ξέρουν τις ρουτίνες τους απέξω κι ανακατωτά. Οπότε, εύκολα μπορεί να σας εξαφανίσει ό, τι δε θέλει να δείτε.

# 10 Μη φοβάστε τι θα πει ο κόσμος

Αν εκδηλωθεί αποδεδειγμένα πρόβλημα ουσιών στη ζωή του παιδιού σας, ζητήστε αμέσως τη βοήθεια των ειδικών και του σχολείου. Μη διστάσετε να μιλήσετε ανοιχτά. Το παιδί σας και η συνοχή της οικογένειά σας θα πρέπει να μπει σε απόλυτη προτεραιότητα. Αφήστε τον κόσμο να λέει. Εσείς είστε οι γονείς του, όχι ο κόσμος.

Αν μάλιστα, γνωρίζετε τους γονείς των φίλων του, καλό θα ήταν να κάνετε μια νύξη και σε αυτούς, για να επέλθει η λύση γρηγορότερα. Έτσι, θα προστατέψετε παραπάνω παιδιά. Κυρίως, όμως, θα νιώθετε πως έχετε κι άλλους γονείς στο πλευρό σας. Αυτό θα σας κάνει να αντέξετε περισσότερο στον αγώνα που έχετε να δώσετε.

Ένα βιβλίο που θα σας ενδυναμώσει

Η γνώση πάντα στέκεται σύμμαχος τους γονείς που το λέει η καρδιά τους. Το Ναρκωτικά και εφηβεία, του Γιάννη Παπαδάτου, από τις εκδόσεις Gutenburg, 2010 είναι ένα αξιόπιστο έργο που μπορεί να σας βοηθήσει να γίνετε οι πραγματικοί φύλακες της εφηβείας του παιδιού σας.

Η αγάπη σε συνδυασμό με τη γνώση μπορούν να κάνουν θαύματα.

Με εκτίμηση,

Γεωργία Κουτέρη,

Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας