Γονείς και έφηβοι σε ρήξη: Βρίσκουμε τη δύναμη να γεφυρώσουμε το χάσμα
Η παιδική ηλικία του νηπίου είναι και του γονιού
Κατά την παιδική του ηλικία, ο νεαρός άνθρωπος παραδειγματίζεται από τη συμπεριφορά/στάση των γονιών του και μέσω αυτών είναι που αποκτά μια στοιχειώδη αίσθηση του εαυτού, με όχημα την αγάπη, τη συναισθηματική εγγύτητα και την κάλυψη των βασικών του αναγκών.
Αντίστοιχα, και ο ενήλικας δεν είναι πλέον ο ίδιος που ήταν κάποτε: Tώρα υπάρχει ένα πλάσμα που τον «κοιτά στα μάτια» και καταγράφει σιωπηλά το καθετί από τον κόσμο γύρω του. Ο ίδιος καλείται να γίνει ταυτόχρονα υπεύθυνος και… παιχνιδιάρης. Δένεται μαζί του για να το καθοδηγήσει, να το προφυλάξει, να του δείξει, να του μάθει.
Μέχρι τη στιγμή που οι ρυθμοί…
απορρυθμίζονται.
Το μέχρι πρότινος «παιδί» βιώνει το αποφασιστικό εκείνο κάλεσμα της υπόφυσης: Αργά, επίπονα και σταδιακά μεταμορφώνεται στον πρώιμο ενήλικα που θα γίνει.
Οι σχέσεις μεταξύ των συνοδοιπόρων χρειάζεται να μεταβληθούν και πάλι:
- Νέες κανονικότητες εγκαθιδρύονται στη ροή της οικογένειας.
- Τα όρια ανάμεσα στις διαφορετικές προσωπικότητες γίνονται ασαφή.
- Τα συναισθήματα τίθενται υπό αμφισβήτηση.
Οι «προτομές» της αυθεντίας αποκαθηλώνονται για να αναπνεύσει ο νέος εαυτός: Όχι μόνο του εφήβου, όπως συχνά πιστεύεται, αλλά και του γονιού.
Συνεξέλιξη ή ρήξη;
Τόσο ως γονείς, όσο και ως έφηβοι είναι πολύ πιθανό να κλονιστούμε σε οποιαδήποτε φάση της συνοδοιπορίας μας με τα σημαντικά πρόσωπα του περιβάλλοντός μας. Η συνεξέλιξη, πολλές φορές, μοιάζει με ρήξη και από τις δύο πλευρές.
Ενώ προσλαμβάνουμε τα σημάδια της μεταμόρφωσης,
δε γνωρίζουμε πώς ακριβώς να ανταποκριθούμε,
ούτε από πού να ξεκινήσουμε
για να μειώσουμε το άγχος μας.
Η σιγουριά του χθες γίνεται η αδυναμία του σήμερα. Το μυαλό μας αναλαμβάνει δράση και κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα: Κρίνει, συγκρίνει, ανακαλεί, κατηγοριοποιεί, απορρίπτει, προσπαθεί να δημιουργήσει τάξη, να ενώσει τις κουκίδες, να δώσει ικανοποιητικές εξηγήσεις.
Αναστατώνεται ο γονιός, χάνει την εμπιστοσύνη του στις δυνάμεις του.
«Κι αν αποτύχω να βοηθήσω το παιδί μου; Κι αν δε με αγαπά πια; Τι είναι αυτό που κάνω και εκνευρίζεται συνέχεια; Γιατί με κρίνει τόσο αυστηρά; Κάτι μου κρύβει και δε μου το λέει!»
Ο έφηβος, ενώ σιγοβράζει μέχρι το επόμενο ξέσπασμα, σκέφτεται:
«Δε με καταλαβαίνεις, σου μιλάω, αλλά εσύ λες τα δικά σου! Οι σχέσεις μου, το σχολείο, όλα γύρω μού φαίνονται ξένα… Χάνω τις ισορροπίες μου, θυμώνω, δεν ξέρω τι να κάνω. Κάποτε χαιρόμουν συνέχεια! Τώρα, μου είναι τόσο δύσκολο!»
Σε αυτή την ευαίσθητη καμπή είναι που και οι δύο πλευρές νιώθουν πως δε σημειώνεται καμία πρόοδος στις μεταξύ τους σχέσεις, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά το σύνολο της καθημερινότητας μιας οικογένειας. Ως αποτέλεσμα, αυτό επηρεάζει με τη σειρά του την επαγγελματική και ενδοσχολική τους ζωή.
Και όμως, η αγάπη είναι ακόμα εκεί…
Απλώς, έχει αλλάξει μορφή. Περιμένει να μην επαναπαυτούμε, ούτε να κλείσουμε τα κανάλια επικοινωνίας με το παιδί ή το γονιό μας. Περιμένει να την ανακαλύψουμε ξανά και να την επιλέξουμε συνειδητά, περνώντας σε ένα νέο στάδιο ωριμότητας.
Επομένως, η συνεξέλιξη, παίρνει τα μόνιμα χαρακτηριστικά της ρήξης…
Μόνο αν αρνηθούμε πεισματικά στην «περπατησιά» μας να απλώσει τόσο, όσο και οι νέοι μας ορίζοντες.
Και θα μας ανταμείψουν πλουσιοπάροχα!
Με εκτίμηση,
Γεωργία Κουτέρη
Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού & Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας